Ze zijn het beu. In de beeldvorming zijn sekswerkers altijd óf slachtoffer van mensenhandel óf ‘happy hooker’. ,,Maar de meesten van ons zijn gewoon bezig hun dagelijks brood te verdienen.”

Iedere keer als Sabrina die ene foto weer ziet, komt de boosheid van toen boven. Het is een foto van acht jaar geleden, gemaakt in een van de woonbootjes aan het Zandpad, de bekende prostitutiezone in Utrecht. Groot in beeld: Sabrina’s bijna blote billen en de hoge laarzen eronder.

De foto (hieronder) is gemaakt op de dag van de gedwongen sluiting van het Zandpad. Die was voor Sabrina heel ingrijpend, omdat ze haar werkplek kwijtraakte: ,,Ik zette me in om in Utrecht een vrouwvriendelijke onderneming te starten: door sekswerkers voor sekswerkers. Maar we kregen geen vergunning.’’

De foto zou over de sluiting van het Zandpad moeten gaan, maar dat zie je nauwelijks. ,,Je ziet mijn billen en mijn laarzen.’’ Het Zandpad is sinds die tijd dicht. Sabrina – destijds haar werknaam – is ander werk gaan doen en volgt een studie.

Geen slachtoffer

Maar de foto blijft opduiken. Als anonieme, algemene illustratie bij verhalen over sekswerk. ,,Het meest kwalijke vind ik dat de foto soms bij een verhaal over mensenhandel staat’’, zegt ze. ,,Ik ben geen slachtoffer. Ik ben vrijwillig de prostitutie ingegaan en gedwongen gestopt door de gemeente. Het is dus omgekeerd.’’

Sekswerkers willen van hun eeuwige stigma af. Ze zijn niet alleen óf een slachtoffer van mensenhandel, uitgebuit door een pooier óf de happy hooker die haar droombaan beleeft. Ze zijn ook vele tinten grijs daartussen. Om dit aan de buitenwereld duidelijk te maken, ondernemen ze nu actie.

,,Voor veel escorts, webcammers of pornomakers is het gewoon werk. We zijn bezig ons dagelijks brood te verdienen”, zegt Yvette Luhrs, sekswerker, maker van de eerder dit jaar uitgezonden docuserie Ik word prostituee en oud-voorzitter van belangenvereniging Proud, voor wie in de erotische industrie werkt.

Luhrs is betrokken bij project Reimagining Sex Work, dat moet leiden tot een completer, meer divers beeld van sekswerkers bij het grote publiek. Onderdeel van dit project zijn werkgroepen waarin online van gedachten wordt gewisseld en fotoworkshops in Amsterdam, Utrecht en Tilburg waaraan journalisten, fotografen en sekswerkers meedoen.

Ze hopen zo onder meer te bereiken dat bij verhalen over sekswerk niet steeds dezelfde standaardfoto’s worden geplaatst. ,,Ze doen de breedte van het werk geen recht.”
Geweld

Het imago maakt het sekswerkers moeilijk en kan zelfs leiden tot geweld tegen hen, is de ervaring van Mariëlle, escort en mede-initiatiefnemer van het project. Zij wil niet met haar echte naam op deze site uit angst dat ze haar huurhuis uit moet.

,,Een voorbeeld? Ik heb al tien jaar last van een stalker die bij mijn buren brieven in de bus doet waarin staat dat er een illegaal prostitutiebedrijf in hun complex zit, dat daardoor hun woningprijs daalt en ziektes worden verspreid. Hij roept mensen op de woningbouwvereniging te bellen”, vertelt ze.

Verontwaardigd: ,,Maar ik werk niet thuis en het werk dat ik doe is legaal. Mensen denken dat het illegaal is, omdat er vaak zo over geschreven wordt.”

Extra vakantiegeld

Niemand weet precies hoeveel sekswerkers er in Nederland zijn. Er is een paar jaar geleden een schatting gemaakt dat 22.000 mensen structureel of af en toe aan prostitutie doen. Maar dan zijn er nog de webcammers, pornomakers, strippers, parenclubs en mensen die telefoonseks aanbieden.

,,Dat we het niet precies weten, komt óók door het slechte imago: mensen gebruiken een andere naam als ze werken en veranderen vaak van plek. Het is geen vak waar je heel open over bent”, weet Minke Dijkstra, antropoloog, actieonderzoeker en ook een van de initiatiefnemers van dit project. ,,En wanneer ben je sekswerker? Ook als je het alleen nu en dan doet voor wat extra vakantiegeld?”

Er zijn niet slechts één of twee soorten sekswerkers, is de boodschap van Mariëlle, Luhrs en Dijkstra. Dat beeld verdient nuancering. ,,Zie sekswerkers gewoon als mensen die werken”, zegt Luhrs. ,,Veel van ons hebben zelf de keuze gemaakt dit werk te gaan doen, omdat het op dat moment het beste paste. Is het dan een droombaan? De kassière bij Albert Heijn zal ook niet gedroomd hebben van dat werk.”

De kern van het imagoprobleem zit hem volgens de vrouwen in het taboe op seks en vrouwelijke seksualiteit. ,,Iedereen vindt iets van seks’’, stelt ze. ,,Maar dat jij je niet kunt voorstellen dat iemand aan betaalde seks doet, wil niet zeggen dat iedereen er zo over denkt.’’

Meer lezen