Een blowverbod en de horeca eerder dicht. De een vindt de maatregelen om de overlast in de oude binnenstad te beperken betutteling, de ander beoordeelt ze als te soft. Op de Wallen lijkt niemand écht blij met de nieuwe regels die per half mei ingaan.

Kijk, begrijp hem niet verkeerd. Hij vindt het zelf ook een vieze lucht, die walm. “Dus als ze hier op het terras blowen, dan zeg ik ook: ‘Ga maar even verderop aan de kade zitten.’” Maar een blowverbod, wat het gemeentebestuur nu wil? “Als mensen een jointje willen roken, dan moeten ze dat toch lekker zelf weten.” Peter Verkaik (70, “ik noem mezelf ‘gastheer’”) staat bij de deur voor een afgeladen volle The Old Sailor aan de Oudezijds Achterburgwal.

“Als je vroeger uitging, stond je de hele avond in de sigarettenrook. Dan kwam je thuis en kon je je eigen naam in de nicotine op je voorhoofd schrijven. Dat vond iedereen toen normaal. Nu kunnen de mensen nergens meer tegen.”

Dus, dit hele plan is ‘betutteling’ als je het hem vraagt.

Blowverbod

Afgelopen donderdag presenteerde de gemeente een pakket maatregelen dat de overlast op de Wallen moet aanpakken. Er komt dus een blowverbod, dat behalve de drugsoverlast inperken de stad ook minder aantrekkelijk voor de blowende en zuipende toerist moet maken. Winkels mogen van donderdag tot en met zondag vanaf 16.00 uur geen alcohol meer verkopen. Dat is nu ook al zo, maar in de toekomst moet de alcohol dan ook ‘uit het zicht’, bijvoorbeeld achter schermen. Veel winkels gebruiken nu nog linten om de boel af te bakenen. Sekswerkers moeten om 03.00 uur ’s nachts stoppen, in plaats van 06.00 uur – waar ze woedend over zijn.

En verder wordt er gesleuteld aan de openingstijden van de horeca. Vanaf half mei moeten de kroegen om 02.00 uur sluiten (een à twee uur eerder dan nu) en na 01.00 uur mogen ze geen nieuwe klanten toelaten. Dan kom je dus aan Verkaiks gastheerschap, want hij staat aan de deur en moet de meute buiten houden. “Wat je dan krijgt? De een zegt dat zijn tas nog binnen ligt, de ander zegt dat zijn vriend nog in het café zit, dat soort lulverhalen. Dan moeten wij weer lullen als Brugman om de lieve vrede te bewaren.”

Hij onderbreekt zijn betoog, en roept in het Engels met een onvervalst Amsterdams accent als ondertoon: ‘Sir, sit on the bench, please.’ Een Brit met een halve liter bier knikt en gaat keurig zitten. Verkaik draait zich weer naar zijn gesprekspartner: “Ja, als wij niet de hele dag tegen mensen blèren dat ze alleen zittend op het terras mogen drinken, dan hebben we allemaal boetes te pakken.”

‘Herhaling van zetten’

Het is weer druk op de Wallen, en wie er voor de gelegenheid eens op gaat letten, ziet: de joints zijn nooit ver weg. Een man maakt een selfie van zichzelf met een toeter in zijn mondhoek en de Oude Kerk op de achtergrond. Hij kijkt tevreden naar het resultaat. De Smokeboat, een rondvaartboot in reggaekleuren, vaart door de gracht met driftig blowende opvarenden aan boord. En de zware, aardse lucht van cannabis dringt zich op elke straathoek op. ’s Avonds is het weer ouderwets schuifelen in de Oude Kennissteeg en ter hoogte van de Bananenbar aan de Oudezijds Achterburgwal ontstaat een kleine opstopping van mensen die naar binnen proberen te loeren.

Verderop aan de Oudezijds Voorburgwal staat bewoner en meubelmaker Steven van Couwelaar (67) eerder op de dag zijn stoepje te moppen. Wat hij vindt van de nieuwe plannen? “Een herhaling van zetten.” Hij maakt meteen maar even een disclaimer: “Ik wil niet overkomen als een chagrijnige zeiksnor.”

En dan komt er een ‘máár’: “Maar voor mijn gevoel zijn de meeste dingen al afgesproken. Er staan al borden dat je niet in het openbaar mag drinken. En de winkels mogen na vieren al geen alcohol meer verkopen.” Van Couwelaar ziet de oplossing veel meer in de preventieve aanpak: “Dat als mensen uit Liverpool of de Achterhoek online op zoek zijn naar een zuiptrip naar Amsterdam, ze een pop-up krijgen te zien met wat er allemaal niet kan in deze stad. En dan hoop je dat ze denken: ‘Wat saai! We gaan naar Praag!’”

Te voorzichtig pakket

Buurtbewoner Els Iping denkt ook dat het zuip- en feestimago moet worden afgebroken – een truc waar overigens ook de gemeente op inzet. Iping is voormalig stadsdeelvoorzitter van Centrum én een van de deelnemers van de actie Stop de Gekte, die de overlast op de Wallen wil indammen. Iping vindt het maatregelenpakket te voorzichtig. “Wij hadden bijvoorbeeld gepleit voor sluitingstijden om 00.00 uur – juist om de bewoners nachtrust te gunnen. Dit zijn dus wel heel kleine stapjes. Maar goed, wij zijn blij met elk stapje.”

Iping hoopt dat het blowverbod iets doet met het imago. “Als je tegen toeristen zegt dat ze niet op straat mogen blowen, wat ik wel eens heb gedaan als ze voor mijn deur zaten te roken, dan zijn ze heel begripvol. Toeristen hebben zelf natuurlijk ook het idee dat ze iets belachelijks aan het doen zijn.”

Dat de gemeente het blowen op de terrassen van de coffeeshops niet verbiedt, vindt ze een gemiste kans. “Weer te voorzichtig.” De gemeente wil, als de overlast niet genoeg afneemt, onderzoeken of dat verbieden überhaupt kan. Wéér een onderzoek, denkt Iping dan. “Daarom weten bewoners ook steeds niet waar ze aan toe zijn.”

Iping zou graag zien dat er échte ingrijpende maatregelen worden genomen. “Maatregelen die een deuk slaan. Als je dat wil doen moet je de twee magneten weghalen: de prostitutie moet naar binnen, dus geen bijna naakte vrouwen meer voor de ramen, want zij zijn onderdeel van de belevenis.” Ook pleit ze voor de invoering van het zogeheten ingezetenencriterium, dat bepaalt dat alleen mensen die in Nederland wonen bij de coffeeshop softdrugs mogen kopen. Toeristen dus niet. “Alle andere maatregelen zijn in de marge.”
Symbolische functie

Grote zorg van velen is wie dit allemaal moet handhaven. Het college hoopt dat deze maatregelen ook een symbolische functie hebben en uitstralen: Amsterdam is geen blowwalhalla. En dat is precies het effect waar Ammar van Supermarket op de Oudezijds Voorburgwal bang voor is. In zijn winkel zijn behalve paprikachips en broodjes ook sokken met wietprint, CBD-wietkoekjes en lolly’s met een cannabisbelofte te koop.

“Als toeristen niet meer op straat mogen blowen, is dat voor onze omzet echt heel erg. Als ze hier buiten niet meer zitten te smoken, dan komen ze ook niet meer naar binnen om een drankje of een snack te halen.”

Barry van den Berg van Café del Mondo op de Nieuwmarkt vreest een hoop gedoe aan de deur, net als Peter Verkaik van The Old Sailor. “Dit soort regels maakt het zo bureaucratisch. Ik kan het niet meer uitleggen aan mijn klanten, en al helemaal niet om 01.00 uur ’s nachts als er een hoop alcohol in zit. Dit lokt alleen maar agressie en discussie uit. Ik krijg nu ook al elke avond discussie omdat het terras om 22.00 uur moet sluiten. ‘Waar slaat dat op?’ krijg ik honderd keer te horen. Ja, ik weet het ook niet. Ik vind het allemaal overtrokken.”

Dag in, dag uit moesten tientallen kwetsbare vrouwen uit voornamelijk Roemenië en Zuid-Amerika soms gevaarlijk sekswerk verrichten in een illegaal bordeel in een Utrechtse woonwijk. De vrouwen werden ‘als pakketjes doorgeschoven’, aldus het Openbaar Ministerie, die nu celstraffen tot vier jaar eist tegen drie Roemeense mannen (41, 39, 30 jaar).
Bron: AD, Rachel van Kommer 10-02-23, 11:08 Laatste update: 11:45

In februari 2020 komt er bij de gemeente Utrecht een telefoontje binnen. Bij een woning aan de Korenbloemstraat in de Utrechtse wijk Bloemenbuurt rijden verdacht vaak mannen af en aan. De mannen gaan het huis in, en staan vaak na een half uurtje weer buiten. De gemeente pakt de melding serieus op en doet een inval. Daar treffen handhavers inderdaad een illegaal bordeel aan. Een van de vrouwen in het huis is nét 18 jaar oud geworden.

De politie start dan een groter onderzoek. Ze tappen telefoons van mogelijke pooiers af, voorzien auto’s van afluisterapparatuur, kijken via camerabeelden mee en controleren bankgegevens. Uit al die informatie blijkt dat de pooiers vrouwen door het hele land aan het werk zetten in illegale bordelen in Utrecht, Hilversum, Amstelveen en Amsterdam. In maart 2021 slaat de politie drie Roemeense mannen van 41, 39 en 30 jaar oud in de boeien.

Pooiers

De vrouwen die gedwongen voor de mannen moesten werken, zijn volgens het Openbaar Ministerie kwetsbare vrouwen die voornamelijk uit Roemenië en Zuid-Amerika (Colombia en Venezuela) kwamen. De drie verdachten haalden de vrouwen – die geld wilden verdienen voor hun families – naar Nederland toe, verzorgden de reis, regelden woonruimte, maakten advertenties voor sekswerk, bepaalden de prijzen en regelden klanten.

De uitgebuite vrouwen moesten meer dan de helft van hun geld afstaan aan hun pooiers. ,,Het gaat over vrouwen die vaak geen officiële status in Nederland hebben, die bij de autoriteiten nergens bekend zijn en als pakketjes worden doorgeschoven”, schetste de officier van justitie deze week tijdens de inhoudelijke behandeling van de zaak.

,,Ze spraken de taal niet, waren illegaal, hadden geen woonruimte of bankrekening en waren volledig afhankelijk van hun pooiers als het gaat om het verdienen van geld.”

De drie aangehouden mannen werkten zelf niet of nauwelijks, aldus justitie, ‘maar lieten de vrouwen – bij tijd en wijle gevaarlijk – prostitutiewerk doen’. ,,Ze lieten hun lichamen uitwonen. Eigenlijk waren ze maar in één ding geïnteresseerd: hoeveel bracht de vrouw op?”

Volgens het OM gaat het om zeker vier vrouwen die seksueel zijn uitgebuit. Naast mensenhandel wordt het trio verdacht van deelname aan een criminele organisatie en mensensmokkel, door de vrouwen illegaal over de grens te brengen.

,,Op geen enkele manier heb ik compassie gevoeld van de verdachten met de vrouwen in het dossier”, aldus de aanklager. ,,Dat illegale vrouwen naar Nederland werden gehaald en aan het werk werden gezet, was slechts een business model.”

Het OM eist een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van vier jaar tegen de 41-jarige verdachte. Tegen de twee andere mannen (39 en 30) drie jaar cel. Wanneer de Utrechtse rechtbank uitspraak doet, is nog niet bekend.